Fritidsfiske og dyrevelferd

Fang og slepp

Fang og slepp (catch and release) er å fange fisk som deretter blir sett ut igjen på same stad, i forventing om at han overlever. I nokre tilfelle er dette lovleg, i andre er det ulovleg.

Det kan vere fleire gode grunnar til å setje uskadd fisk ut igjen. Den kan vere for liten, eller ein kan få fisk ein ikkje vil ha. Reindyrka fang og slepp er når ein på førehand har bestemt at all uskadd fisk skal setjast ut igjen.

Reindyrka er ulovleg, men avgrensa gjenutsetjing av laks og aure er tillaten

Dyrevelferdslova gjeld også for villfisk. Å bli fanga er ei stor påkjenning for fisken. Den blir stressa og kan få skadar. Dersom fisken ikkje blir avliva raskt, men blir handtert mykje før den så blir sloppen ut igjen, blir den utsett for ytterlegare påkjenningar.

Reindyrka fang og slepp – der målet berre er å oppleve gleda og spenninga i å fiske for så å sleppe fisken ut igjen - er i strid med dyrevelferdslova, og forboden i Noreg.

Undersøkingar viser at laks og aure med stor grad av sannsyn vil leve vidare utan varig skade viss fiske og gjenutsetjinga blir gjennomført på forsvarleg vis.

For all gjenutsetjing er det ein føresetnad at berre uskadd og levedyktig fisk blir sett ut, sjølv om dette betyr at fiskekvoten er oppbrukt og fisket må avsluttast for dagen.

Fritidsfiskarar er også pålagde å gjenutsette enkelte fiskeartar i sjø viss dei er under minstemålet.

Slik handterer du fisken skånsamt

Det som er viktig ved all fiske – og ved gjenutsetjing spesielt – er at du handterer fisken så skånsamt som mogleg, og berre sett ut igjen uskadd fisk. Fisk som er skadd, skal avlivast raskt. Dette gjer du ved at du først gir den eit hardt slag mot hovudet så han blir medvitslaus, og deretter kuttar over gjellebogane så fisken blør i hel.

Dei velferdsmessige utfordringane blir mindre når du bruker eigna fiskereiskap og fiskemetode og dessutan behandlar fisken skånsamt. Derfor bør du:

• få fisken raskt til land, unngå å køyre fisken lenge
• bruke fangstreiskap tilpassa fang og slepp, slik at fangsten blir mest mogleg skånsam
• fjerne kroken skånsamt
• ikkje ta fisken ut av vatnet
• halde fisken mest mogleg vassrett
• kontrollere at fisken er uskadd og levedyktig før du slepper den laus

Høge vasstemperaturar er ein stressfaktor for fisken. Ver ekstra varsam eller avstå frå å setje ut igjen fisk ved høge temperaturar.

Sjå fleire tilrådingar om gjenutsetjing av fisk frå Noregs jeger og fiskarforbund (njff.no) Då er du godt førebudd.

Fiskarar og elveeigarar har ansvar for rett gjenutsetjing

Både fiskarar og elveeigarar har eit ansvar for å sørgje for at gjenutsetjing blir gjord slik at velferda til fisken blir så godt vareteken som mogleg.

For deg som fiskar betyr det at:

• du har gode nok kunnskapar og ferdigheiter for å gjenutsette på ein velferdsmessig forsvarleg måte
• du følgjer tilrådingane for velferdsmessig forsvarleg gjenutsetjing
• du berre gjenutsetjar uskadd og levedyktig fisk
• du avlivar skadd fisk, sjølv om det betyr at du må avslutte fisket for dagen.

For deg som elveeigar betyr det at:

• du har nødvendige kunnskapar om velferdsmessig forsvarleg gjenutsetjing
• du informerer og rettleier fiskarane om rett gjenutsetjing
• du rettleier eller viser bort fiskarar som driv uforsvarleg gjenutsetjing
• du følgjer med på om det oppstår dødelegheit som kan komme av gjenutsetjing
• du har ein strategi for korleis og kvifor du bruker gjenutsetjing i den lokale forvaltinga av lakseelva

Du må sette ut fisk under minstemål og kveite over to meter

Alle som fiskar i sjøen i Noreg, må følgje reglane for minstemål: Kvifor har vi minstemål også i fritidsfiske? (fiskeridir.no) Målet er at fleire småfisk skal få leve til dei blir store nok til å formeire seg.

Det beste er å prøve å tilpasse fisket slik at du unngår å få fisk under minstemål. Du kan til dømes prøve å bruke større krok eller større maskevidd i garnet. Du kan også vurdere å fiske ein annan stad.

Dersom du får fisk under minstemål, kan du fukte hendene i sjøen, løyse fisken varsamt frå reiskapen og sleppe han ut igjen. Dersom fisken ikkje er levedyktig, skal han avlivast.

Les meir om kva fiskeartar det er minstemål for (fiskeridir.no).

Kveite over to meter er du pålagd å setje ut igjen, sidan ho har høgt innhald av potensielt farlege framandstoff (fiskeridir.no). Dette betyr at målretta fiske etter så stor kveite i realiteten er reindyrka fang og slepp, og dermed forbode.

Avliving av fisk

Tida frå du fangar fisken til han blir avliva, bør vere kortast mogleg.

Garn og andre stasjonære fangstreiskapar bør derfor ikkje stå lengre enn nødvendig. Når du fiskar med stong, bør du føre fisken i land så skånsamt og raskt som mogleg.

Avliv fisken med slag mot hovudet såg han blir medvitslaus, og deretter kuttar du over gjellebogane så fisken blør i hel. Unngå unødvendig handtering før avliving.